ITR म्हणजे काय? आयकर रिटर्नबाबत संपूर्ण माहिती एका क्लिकमध्ये!

इन्कम टॅक्स रिटर्न / आयकर रिटर्न (ITR file)  हे भारतात दरवर्षी आर्थिकदृष्ट्या जबाबदार प्रत्येक व्यक्ती किंवा संस्था यांनी सादर करायचे एक महत्त्वाचे दस्तावेज आहे. आपण कमावलेल्या उत्पन्नाची आणि त्या उत्पन्नावर दिलेल्या (किंवा देण्याच्या) कराची माहिती सरकारला देण्यासाठी ITR वापरला जातो.

आयकर रिटर्नबाबत संपूर्ण माहिती – ITR file:

इन्कम टॅक्स म्हणजे उत्पन्नावर सरकारला भरावयाचा कर. तर इन्कम टॅक्स रिटर्न (ITR file) हा फॉर्म असून त्याद्वारे आपण आपल्या उत्पन्नवर्षातील सर्व आर्थिक व्यवहारांची आणि करपात्र उत्पन्नाची माहिती सरकारला दिली जाते.

कोणी ITR भरावे?

सध्याच्या नियमांनुसार, खालीलपैकी कोणीही आयकर रिटर्न (ITR file) भरू शकतात/भरावेत:

1. ज्यांचे वार्षिक उत्पन्न ₹2.5 लाखांपेक्षा अधिक आहे.

2. जे व्यवसाय, नोकरी, शेअर मार्केट, मालमत्ता भाडे आदी स्रोतांमधून उत्पन्न मिळवतात.

3. जरी तुमचे उत्पन्न करपात्र नसेल, तरी आयकर रिटर्न (ITR file) भरल्याने फायदे मिळतात – जसे की: व्हिसा अर्ज, कर्ज मिळवणे. (Home/Vehicle loan), सरकारी योजनांसाठी पात्रता व TDS रिफंड मिळवण्यासाठी.

ITR चे प्रकार:

आपल्या उत्पन्नाच्या प्रकारानुसार वेगवेगळे आयकर रिटर्न (ITR file) फॉर्म्स उपलब्ध आहेत:

• ITR-1 (सहज): पगारदार, एक मालमत्ताधारक, 50 लाखांपेक्षा कमी उत्पन्न.

• ITR-2: 50 लाखांपेक्षा जास्त उत्पन्न, एकापेक्षा जास्त घरं, शेअरमधून नफा/तोटा, परदेशात मालमत्ता.

• ITR-3: व्यवसाय/व्यवसायिक उत्पन्न असलेल्यांसाठी.

• ITR-4: संभाव्य उत्पन्नावर आधारित कर भरणारे (Presumptive Taxation).

ITR भरण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे:

आयकर रिटर्न (ITR file) भरताना तुम्हाला ही कागदपत्रे जवळ ठेवावीत:

• PAN कार्ड आणि आधार कार्ड

• Form 16: कंपनीतून मिळणारा

• Form 26AS: तुमच्या TDS ची माहिती

• बँक स्टेटमेंट

• भाडेकरार / घर कर्जाचे स्टेटमेंट.

• गुंतवणुकीची माहिती (PPF, ELSS, LIC इ.)

• आरोग्य विमा हप्ते / देणगी / शैक्षणिक खर्च.

• शेअर्समधील व्यवहारांची माहिती.

ITR ऑनलाइन कसा भरायचा? ITR File Online:

सर्वात आधी ई-फायलिंग पोर्टलवर तुमचं प्रोफाईल असायला हवं. त्यासाठी या वेबसाईटच्या होमपेजवर आधी उजव्या कोपऱ्यात वर असलेल्या टॅबवर जाऊन रजिस्टर करा. तिथे तुम्हाला तुमची प्राथमिक माहित, पॅन डिटेल्स वगैरे भरावं लागेल आणि पासवर्ड जनरेट करावा लागेल.हे डिटेल्स वापरून इन्कम टॅक्स रिटर्न भरताना लॉग इन करा.

1: ई-फायलिंग पोर्टलवर रजिस्ट्रेशन

• वेबसाइट: https://www.incometax.gov.in/iec/foportal

• PAN नंबर, आधार, मोबाइल नंबर यासह रजिस्ट्रेशन करा.

• पासवर्ड सेट करा.

2: लॉगिन आणि फॉर्म सिलेक्शन:

लॉग इन केल्यावर डॅशबोर्डवर जाऊन ई फाईलवर क्लिक करा आणि इन्कम टॅक्स रिटर्न्समध्ये जा. त्यात फाईल इन्कम टॅक्स रिटर्न हा पर्याय आणि कुठल्या वर्षासाठी कर भरत आहात ते वर्ष निवडा. तसंच ऑनलाईन पर्यायही निवडा.

• लॉगिन करून “e-File” > “Income Tax Return” वर क्लिक करा.

• तुम्ही फाईल करत असलेले आर्थिक वर्ष निवडा.

• ITR प्रकार (ITR-1, ITR-2 इ.) निवडा.

3: तपशील भरावेत

• तुमचा Form 16 असेल तर त्यावरून माहिती ऑटोफिल होईल.

• जर नसेल, तर स्वतः तपशील भरा:

  • उत्पन्न, बचत, TDS, इ.

• Tax computation तपासा.

4: सबमिशन आणि ई-व्हेरिफिकेशन

• सर्व माहिती भरल्यानंतर फॉर्म सबमिट करा.

• नंतर ई-व्हेरिफिकेशन करा. यासाठी पर्याय:

  1. आधार OTP

  2. नेट बँकिंग

  3. ईव्हेरिफिकेशन कोड (EVC)

• व्हेरिफिकेशन झाल्यावर तुम्हाला अ‍ॅक्नॉलेजमेंट नंबर (ACK) मिळतो.

Tax Refund म्हणजे काय?

जर तुमच्याकडून जास्त कर वसूल केला गेला असेल (TDS, Advance Tax), तर आयकर रिटर्न (ITR file) फाईल केल्यानंतर त्या रकमेचा परतावा (Refund) मिळतो. Refund थेट बँक खात्यात जमा होतो, म्हणून खाते अद्ययावत असणे आवश्यक आहे.

ITR भरण्याची शेवटची तारीख:

प्रत्येक आर्थिक वर्षासाठी आयकर रिटर्न (ITR file) भरण्याची अंतिम तारीख सामान्यतः 31 जुलै असते. विलंब केल्यास दंड आकारला जाऊ शकतो:

• ₹5,000 दंड (जास्त उत्पन्नासाठी)

• ₹1,000 (2.5 लाख ते 5 लाख उत्पन्नासाठी)

सूचना:

• चुकीची माहिती देणे गुन्हा ठरू शकतो.

• माहिती भरताना अचूक कागदपत्रांचा आधार घ्या.

• जर तुम्हाला शंका असेल, तर कर सल्लागार (CA) किंवा तज्ज्ञाची मदत घ्या.

“इन्कम टॅक्स रिटर्न (ITR file)” ही एक जबाबदारी असून ती वेळेत व योग्य प्रकारे पूर्ण केली तर अनेक फायदे मिळू शकतात. त्यातून कर परतावाही सहज मिळतो आणि भविष्यातील आर्थिक व्यवहारांना विश्वासार्हता प्राप्त होते. त्यामुळे ‘ITR file म्हणजे फक्त कर भरणं नव्हे, तर आर्थिक शिस्तीचा आरंभ!’ हे लक्षात ठेवा आणि आजच ITR file भरायला सज्ज व्हा.

या लेखात, आम्ही ITR म्हणजे काय? आयकर रिटर्न (ITR file) विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

पुढील लेख देखील वाचा!

1. (PAN 2.0) – पॅन कार्ड वरील मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी व पत्ता अपडेट करण्याची ऑनलाईन प्रोसेस !
2. 5 मिनिटात मोफत पॅन कार्ड काढा – इन्स्टंट पॅन वाटपाची सर्वसाधारण योजना !
3. पॅनकार्ड हरवल्यास काय करावे? तुमचा पॅन कार्ड नंबर आठवत नसेल तर कसा शोधावा ?
4. पॅनकार्ड आधार कार्डला लिंक करण्याची ऑनलाईन प्रोसेस – PAN Card Aadhar Card Link
5. आधारकार्ड PDF फाईल मध्ये डाउनलोड करण्याची प्रोसेस ! Download Aadhaar Card in PDF File
6. आधार कार्ड वरील पत्ता अपडेट करण्याची ऑनलाईन प्रोसेस !
7. मुलींच्या लग्नानंतर आधार कार्डवरील नाव बदलण्याची प्रोसेस !
8. भविष्य निर्वाह निधी ऑनलाईन कसा काढावा? जाणून घ्या सविस्तर ऑनलाईन प्रोसेस !
9. भाडे करार नोंदणी प्रक्रिया ऑनलाइन आणि ऑफलाइन सविस्तर माहिती!
10. शासकीय दाखल्यांसाठी लागणारे कागदपत्रे

वरील लेख आपल्या सर्व मित्रांना शेअर करा. आपल्याला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया कमेंट करा.

आमच्या सोशल मीडिया व्हॉट्सअ‍ॅप, फेसबुक आणि टेलिग्राम ग्रुप मध्ये सामील होण्यासाठी इथे क्लिक करा !!