महसूल व वन विभागमहाराष्ट्र जमीन महसूल कायदामहाराष्ट्र शासन निर्णय - GRवृत्त विशेष

जमीन रुपांतरण नियम 2025 – वर्ग-2 ते वर्ग-1 प्रक्रिया मार्गदर्शक!

महाराष्ट्र सरकारने 04 मार्च 2025 रोजी जमीन रुपांतरण नियम (Jamin Rupantar Niyam) 2025 जाहीर केले आहेत. या नियमांनुसार भोगवटादार वर्ग-2, भाडेपट्ट्याने दिलेली जमीन किंवा कब्जेहक्काने धारण केलेली जमीन आता भोगवटादार वर्ग-1 मध्ये रूपांतरित करता येणार आहे. या बदलामुळे शेतकरी, नागरिक व सहकारी गृहनिर्माण संस्था यांना मोठा फायदा होणार आहे.

जमीन रुपांतरण नियम 2025 – Jamin Rupantar Niyam:

  • भोगवटादार वर्ग-2 म्हणजे शासनाने काही अटींवर दिलेली जमीन.

  • अशा जमिनी विक्री, गहाण किंवा हस्तांतरणासाठी शासनाची परवानगी आवश्यक असते.

  • आता या जमिनीचे भोगवटादार वर्ग-1 मध्ये रूपांतर करता येईल.

  • वर्ग-1 मध्ये रूपांतर झाल्यावर जमीनधारकास मालकीहक्क मिळेल.

रुपांतरणासाठी पात्रता (Eligibility)

भोगवटादार वर्ग-2 जमीन

  • कृषी, निवासी, व्यावसायिक किंवा औद्योगिक कारणासाठी देण्यात आलेली जमीन.

भाडेपट्ट्याने जमीन

  • शासनाकडून ठराविक कालावधीसाठी भाडेपट्ट्याने दिलेली जमीन.

कब्जेहक्क जमीन

  • कब्जा हक्काने धारण केलेली जमीन (उदा. सहकारी गृहनिर्माण संस्था).

रुपांतरण प्रक्रिया (Conversion Process)

1 – अर्ज सादर करणे

जमीनधारकाने जिल्हा अधिकाऱ्याकडे जमीन (Jamin Rupantar) रुपांतरणासाठी अर्ज सादर करावा.

2 – मूल्यनिर्धारण (Premium Calculation)

  • जमीन कोणत्या उद्देशाने वापरली जाते त्यानुसार प्रीमियम ठरवला जाईल.

  • उदाहरण: निवासी, व्यावसायिक, औद्योगिक वापरासाठी वेगवेगळा दर.

3 – प्रीमियम भरल्यानंतर आदेश

  • प्रीमियम भरल्यानंतर जिल्हाधिकारी आदेश जारी करतील.

  • आदेशानंतर जमीन वर्ग-1 मध्ये रूपांतरित होईल.

महत्वाचे मुद्दे (Key Provisions)

अर्ज शुल्क व अटी

  • प्रीमियमची रक्कम शासन दराने भरावी लागेल.

  • एक कोटी रुपयांपेक्षा जास्त प्रकरणे राज्य शासनाकडे पाठवावी लागतील.

सहकारी गृहनिर्माण संस्थांसाठी नियम

  • स्वयंपुनर्विकास करणाऱ्या संस्थांनी 25% अतिरिक्त FSI प्रधानमंत्री आवास योजनेसाठी राखीव ठेवावे.

  • नियम न पाळल्यास जमीन पुन्हा वर्ग-2 मध्ये परत जाईल.

कालमर्यादा

  • जमीन (Jamin Rupantar) रुपांतरणाचा अर्ज आल्यापासून 3 महिन्यांत निर्णय देणे बंधनकारक.

  • प्रीमियम भरण्यासाठी नोटीस दिल्यानंतर 3 महिन्यांच्या आत रक्कम भरावी लागेल.

अपवाद

  • वनक्षेत्रातील जमीन, सार्वजनिक सोयीसाठी दिलेली जमीन या नियमात बसत नाही.

नागरिकांना होणारे फायदे

  1. मालकीहक्क निश्चित होईल.

  2. जमीन विक्री, गहाण, वारसा हस्तांतरण सोपे होईल.

  3. शेतकरी व गृहप्रकल्पांना कायदेशीर सुरक्षा मिळेल.

  4. सहकारी गृहनिर्माण संस्थांना पुनर्विकासाचा मार्ग मोकळा होईल.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ – Jamin Rupantar Niyam)

प्र. 1: जमीन रुपांतरण नियम (Jamin Rupantar Niyam) 2025 म्हणजे काय?
उ. भोगवटादार वर्ग-2, भाडेपट्टा व कब्जेहक्क जमिनीला वर्ग-1 मध्ये रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया.

प्र. 2: अर्ज कुठे करायचा?
उ. जिल्हाधिकारी कार्यालयात अर्ज सादर करावा लागेल.

प्र. 3: प्रीमियम कसा ठरतो?
उ. जमिनीच्या वापरानुसार (कृषी, निवासी, व्यावसायिक) प्रीमियम आकारला जातो.

प्र. 4: सहकारी गृहनिर्माण संस्थांना काय नियम आहेत?
उ. पुनर्विकास करताना 25% FSI प्रधानमंत्री आवास योजनेसाठी राखून ठेवावे लागते.

प्र. 5: वनक्षेत्रातील जमीन रूपांतरित करता येते का?
उ. नाही, वनक्षेत्र व सार्वजनिक उपयोगासाठी दिलेली जमीन या नियमात बसत नाही.

जमीन रुपांतरण नियम (Jamin Rupantar Niyam) 2025 मुळे हजारो जमीनधारक व गृहनिर्माण संस्था कायदेशीर अडचणीतून बाहेर पडतील. शासनाने दिलेल्या संधीचा लाभ घेऊन आपल्या जमिनीचे वर्ग-2 ते वर्ग-1 मध्ये रूपांतर करून मालकीहक्क निश्चित करा आणि भविष्यासाठी सुरक्षित गुंतवणूक करा.

शासन निर्णय: महाराष्ट्र जमीन महसूल (भोगवटादार वर्ग-2 आणि भाडेपट्टयाने / कब्जेहक्काने धारण केलेल्या जमिनी भोगवटादार वर्ग-1 मध्ये रुपांतरीत करणे) नियम, 2025 दि.04 मार्च, 2025 च्या अनुषंगाने मार्गदर्शन सूचना बाबत शासन निर्णय पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा.

खालील लेख देखील वाचा !

  1. जिवंत 7/12 मोहीम टप्पा-2 : सातबारा उतारा सुधारणा आणि नोंदींचं संपूर्ण अद्ययावतीकरण !
  2. भोगवटादार वर्ग-२ मधल्या कोणत्या जमिनींचे वर्ग-१ मध्ये रुपांतर होत व होत नाही?
  3. महाराष्ट्र शेत जमीन (जमीन धारणेची कमाल मर्यादा) अधिनियम 1961 (सुधारणा) अधिनियम 2023 अन्वये कलम 28-1 अअ मध्ये केलेल्या सुधारणेच्या अनुषंगाने मार्गदर्शक सूचना निर्गमित करण्याबाबत शासन निर्णय!
  4. गावातील तलाठ्याचे सर्व जमिनीचे फेरफार आणि जमिन मोजणीचे व्यवहार पहा ऑनलाईन!
  5. जमिनीचा नकाशा ऑनलाईन कसा पाहायचा? जाणून घ्या सविस्तर माहिती!
  6. डिजिटल स्वाक्षरीचा सातबारा उतारा (Satbara Utara ७/१२) ऑनलाईन कसा डाउनलोड करायचा? जाणून घ्या सविस्तर!
  7. गाव नमुना सातबारा (७/१२) उतारा म्हणजे काय? सातबारा उताऱ्या विषयीची संपूर्ण माहिती !
  8. सातबारावर नाव लावून घेण्यासाठी काय केले पाहिजे? जाणून घ्या महत्वाच्या बाबी!
  9. जमिनीचे वारस नोंद करण्यासाठी ऑनलाईन अर्ज कसा करायचा? जाणून घ्या सविस्तर माहिती.
  10. 1880 सालापासूनचे जुने फेरफार, सातबारा, खाते उतारे ऑनलाईन कसे पाहायचे? जाणून घ्या सविस्तर!
  11. सातबारा (7/12) वरील चुकांची दुरुस्ती कशी करावी? जाणून घ्या सविस्तर

वरील लेख आपल्या सर्व मित्रांना शेअर करा. आपल्याला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया कमेंट करा.

आमच्या सोशल मीडिया व्हॉट्सअ‍ॅप, फेसबुक आणि टेलिग्राम ग्रुप मध्ये सामील होण्यासाठी येथे क्लिक करा !!

शेअर करा:
WhatsApp Channel Join Now
Telegram Channel Join Now
Instagram Channel Join Now

4 thoughts on “जमीन रुपांतरण नियम 2025 – वर्ग-2 ते वर्ग-1 प्रक्रिया मार्गदर्शक!

  • Aanand

    नमस्कार,

    मी आपल्या वेबसाईट वर कुळकायदा कलम व भोगवटादार वर्ग-२ चे वर्ग-१ करण्याबाबत माहिती वाचली.
    तसेच ४ मार्च २०२५ चा जीआर देखील वाचला.

    महाराष्ट्र कुळवहिवाट व शेतजमीन अधिनियम १९४८ चे कलम 32 (प) (2) (ब) च्या तरतुदी नूसार,

    कुळाने मुदतीत खरेदीचा हक्क न बजावल्यामुळे, शेतजमीन भोगवटादार वर्ग २ म्हणून “नविन व अविभाज्य शर्तीवर” मुळ (पूर्वीच्या) जमीन मालकाच्या स्वाधीन करण्यात आलेली आहे.

    सदर शेतजमीन, भोगवटादार वर्ग १ करण्यासाठी नजराणा भरणे आवश्यक आहे का?

    नजराणा भरणे आवश्यक असेल तर खालील पैकी कोणता पर्याय ?

    १. शेतीजमिनीच्या आकाराच्या ४० पट येणारी रक्कम

    २. शेतजमिनीच्या वार्षिक दर विवरणपत्रतील शेतीच्या दराप्रमाणे येणार्या किंंमतीच्या २५℅ एवढी रक्कम

    कृपया मार्गदर्शन अपेक्षित आहे
    🙏🏻

    Reply
    • शेतजमिनीच्या आकाराच्या ४० पट इतकी रक्कम

      Reply
      • Aanand

        प्रतिसाद दिल्याबद्दल धन्यवाद…!
        जमीन कुळाला मिळाली असती आकाराच्या ४० पट नजराणा कुळाने भरावा असे वाचण्यात आले होते.
        परंतू,
        जमीन मुळ मालकाला परत मिळाली आहे त्यामुळे, ४ मार्च २०२५ च्या जीआर मध्ये शेतजमीनीच्या वार्षिक दर विवरण पत्रातील शेतीच्या दराप्रमाणे येणार्या किंमतीच्या २५% एवढ्या रकमेचा नजराणा भरावा लागेल का?
        कृपया मार्गदर्शन अपेक्षित आहे

        Reply
        • जर तुम्हाला खात्री करायची असेल, तर स्थानिक महसुल कार्यालय मध्ये माहिती घ्यावी.

          Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.