प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना : सबसिडी सुरू ठेवण्यास सरकारची मंजुरी, जाणून घ्या संपूर्ण माहिती

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY – Pradhan Mantri Ujjwala Yojana) ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी देशातील गरीब कुटुंबातील प्रौढ महिलांना स्वयंपाकासाठी स्वच्छ इंधन – एलपीजी कनेक्शन – मोफत उपलब्ध करून देते. १ मे २०१६ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ही योजना सुरू केली. योजनेचा मुख्य उद्देश पारंपरिक इंधनांमुळे (लाकूड, कोळसा, गोवऱ्या इ.) होणारे धूर प्रदूषण कमी करणे, महिलांच्या आरोग्याचे रक्षण करणे आणि ग्रामीण भागात स्वच्छ स्वयंपाकाची सवय वाढवणे हा आहे.

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना: सबसिडी सुरू ठेवण्यास सरकारची मंजुरी! Pradhan Mantri Ujjwala Yojana:

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट म्हणजे:

• गरीब कुटुंबांना स्वच्छ इंधनाची सुविधा देणे.

• धूरमुक्त स्वयंपाकघर निर्माण करणे.

• महिलांचे व मुलांचे आरोग्य जपणे.

• पारंपरिक इंधनांवरील अवलंबित्व कमी करणे.

• पर्यावरणपूरक जीवनशैलीचा प्रचार करणे.

योजना कधी सुरू झाली आणि लाभार्थी किती?

मे २०१६ मध्ये सुरू झालेल्या या योजनेअंतर्गत १ जुलै २०२५ पर्यंत सुमारे १०.३३ कोटी उज्ज्वला कनेक्शन दिले गेले आहेत. देशातील जवळपास प्रत्येक राज्यात आणि केंद्रशासित प्रदेशात ही योजना कार्यरत आहे.

मोफत मिळणाऱ्या सुविधा

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेअंतर्गत लाभार्थींना मिळणारे मोफत लाभ:

1. एलपीजी सिलेंडर (१४.२ किलो किंवा ५ किलो क्षमतेचा)

2. प्रेशर रेग्युलेटर

3. सुरक्षा नळी

4. घरगुती गॅस ग्राहक कार्ड (DGCC Booklet)

5. कनेक्शन बसवण्याचे शुल्क

6. उज्ज्वला 2.0 मध्ये – मोफत पहिला गॅस सिलेंडर आणि गॅस शेगडी

या कनेक्शनसाठी लाभार्थींना कोणतेही शुल्क भरावे लागत नाही. सर्व खर्च भारत सरकार व तेल विपणन कंपन्या (OMC) करतात.

लक्ष्यित अनुदान योजना

भारत आपली एलपीजीची गरज सुमारे ६०% आयात करून पूर्ण करतो. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील किंमतीत होणारे चढउतार सामान्य ग्राहकांना त्रासदायक ठरतात. गरीब कुटुंबांना या किंमतवाढीपासून वाचवण्यासाठी सरकारने मे २०२२ मध्ये पीएमयूवाय ग्राहकांसाठी दरवर्षी १२ सिलेंडरपर्यंत २०० रुपये प्रति सिलेंडर लक्ष्यित अनुदान देण्यास सुरुवात केली.

ऑक्टोबर २०२३ पासून हे अनुदान वाढवून ३०० रुपये प्रति सिलेंडर करण्यात आले. आर्थिक वर्ष २०२५-२६ साठी यासाठी १२,००० कोटी रुपये खर्च होणार आहेत.

एलपीजी वापरात वाढ

प्रधानमंत्री उज्ज्वला (Pradhan Mantri Ujjwala Yojana) पीएमयूवायच्या लाभार्थ्यांचा सरासरी दरडोई एलपीजी वापर:

• २०१९-२० : ३ सिलेंडर

• २०२२-२३ : ३.६८ सिलेंडर

• २०२४-२५ : ४.४७ सिलेंडर

ही वाढ दर्शवते की गरीब कुटुंबांमध्ये स्वच्छ इंधनाचा स्वीकार हळूहळू वाढत आहे.

उज्ज्वला 2.0 – अधिक सोयीस्कर प्रक्रिया

ऑगस्ट २०२१ मध्ये सुरू झालेल्या प्रधानमंत्री उज्ज्वला (Pradhan Mantri Ujjwala Yojana) 2.0 मध्ये:

• मोफत पहिला रिफिल

• मोफत गॅस शेगडी

• कमी कागदपत्रांची गरज (फक्त आधार व रेशन कार्ड)

• ऑनलाइन अर्जाची सुविधा

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेची अर्ज प्रक्रिया:

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील प्रक्रिया आहे:

1. अर्ज फॉर्म भरणे – जवळच्या गॅस वितरकाकडे किंवा ऑनलाइन पोर्टलवरून.

2. आवश्यक कागदपत्रे जोडणे:

   • आधार कार्ड

   • रेशन कार्ड / गरीबी रेषेखालील प्रमाणपत्र

   • बँक खाते तपशील

3. पडताळणी झाल्यावर मोफत एलपीजी कनेक्शन वितरित केले जाते.

योजनेचे फायदे

• आरोग्यदायी जीवनशैली – धूर कमी झाल्यामुळे श्वसन व डोळ्यांच्या आजारात घट.

• वेळ वाचवणे – लाकूड/कोळसा गोळा करण्याची गरज नाही.

• पर्यावरण संरक्षण – झाडांची तोड व प्रदूषण कमी.

• महिलांचे सक्षमीकरण – स्वयंपाक अधिक सोपा, स्वच्छ आणि सुरक्षित.

भारत सरकारचे लक्ष्य आहे की ग्रामीण व गरीब कुटुंबांमध्ये एलपीजीचा वापर पूर्णपणे वाढवणे आणि पारंपरिक इंधनांचा वापर कमी करून धूरमुक्त भारत निर्माण करणे.

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY – Pradhan Mantri Ujjwala Yojana) ही केवळ स्वयंपाकासाठी गॅस पुरवण्याची योजना नाही, तर ती ग्रामीण महिलांच्या आरोग्य, वेळ व सन्मानाचे रक्षण करणारी क्रांती आहे. १० कोटींपेक्षा जास्त कनेक्शन देऊन या योजनेने लाखो कुटुंबांचे जीवनमान उंचावले आहे. आगामी काळात, सरकारच्या सततच्या प्रयत्नांनी आणि लाभार्थ्यांच्या सहकार्याने, भारतात स्वच्छ इंधनाचा वापर आणखी वाढेल.

या लेखात, आम्ही प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY – Pradhan Mantri Ujjwala Yojana) विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा!

1. मुख्यमंत्री अन्नपुर्णा जनेंतर्गत राज्यातील पात्र लाभार्थ्यांना वार्षिक 3 गॅस सिलेंडरचे पुनर्भरण (Refill) मोफत उपलब्ध करून देणेबाबत शासन निर्णय !
2. मुख्यमंत्री अन्नपुर्णा योजना : वर्षाला मोफत 3 गॅस सिलेंडरच्या लाभासाठी ई-केवायसी करून घ्या !
3. घरगुती एलपीजी गॅस सिलेंडर ग्राहकांचे अधिकार !

वरील लेख आपल्या सर्व मित्रांना शेअर करा. आपल्याला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया कमेंट करा.

आमच्या सोशल मीडिया व्हॉट्सअ‍ॅप, फेसबुक आणि टेलिग्राम ग्रुप मध्ये सामील होण्यासाठी येथे क्लिक करा !!