महसूल व वन विभाग वृत्त विशेष सरकारी कामे

जमीन मोजणी : आता केवळ ३० दिवसांत जलद व पारदर्शक प्रक्रिया!

October 13, 2025 MSDhulap Team 5 min read

जमीन मोजणी (Jameen Mozani) ही प्रक्रिया अनेक शेतकरी, जमीनमालक आणि सामान्य नागरिकांसाठी अत्यंत महत्त्वाची असते. पूर्वी ही प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी ५-६ महिने लागायचे; परंतु आता महाराष्ट्र सरकारने महसूल विभागामार्फत नवा निर्णय घेतला असून मोजणी केवळ ३० दिवसांत पूर्ण केली जाणार आहे. या उपक्रमामुळे हजारो प्रलंबित प्रकरणांना गती मिळणार असून, पारदर्शकतेसह अचूक मोजणी सुनिश्चित केली जाणार आहे.

Table of Contents

जमीन मोजणी – Jameen Mozani:

मोजणी (Jameen Mozani) म्हणजे एखाद्या जमिनीची अचूक हद्द निश्चित करून तिचे क्षेत्रफळ नोंदविण्याची प्रक्रिया. यामुळे मालकी हक्क, सीमारेषा, पोटहिस्सा, गुठेवारी, नगर वसाहत नियोजन, प्रॉपर्टी कार्ड यांसारख्या कामांना कायदेशीर आधार मिळतो.

पूर्वीचा त्रास आता संपणार

आधी शेतकऱ्यांना जमीन (Jameen Mozani) मोजणीसाठी अनेक महिने वाट पाहावी लागायची, कधी कधी तर अर्ज प्रलंबित राहायचे. शुल्क भरूनही प्रक्रिया लांबायची, ज्यामुळे शेती व्यवहार, वसुली, गहाण किंवा मालकीसंबंधी वाद निर्माण व्हायचे.

आता मात्र महसूल विभागाच्या नव्या अधिसूचनेनुसार ही प्रक्रिया ३० दिवसांत पूर्ण होणार आहे.

नव्या निर्णयाची मुख्य वैशिष्ट्ये

३० दिवसांची मर्यादा – प्रत्येक जमीन मोजणी अर्ज ३० दिवसांच्या आत पूर्ण करणे बंधनकारक.
खासगी मोजणी यंत्रणा – पात्र खाजगी सर्व्हे कंपन्या नियुक्त करून मोजणीचे काम गतीमान केले जाणार.
महसूल विभागाकडून प्रमाणीकरण – मोजणी पूर्ण झाल्यानंतर सरकारी अधिकाऱ्यांकडून अंतिम पडताळणी केली जाईल.
पारदर्शक डिजिटल प्रणाली – सर्व मोजणी अहवाल व नकाशे ऑनलाइन उपलब्ध होणार.
अचूकतेवर भर – त्रुटीमुक्त नोंदीसाठी नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर.
नागरिकांना थेट लाभ – मोजणी, सीमारेषा व मालकीसंबंधी वाद जलद सुटणार.

कोणत्या प्रकारच्या मोजण्या जलद होतील?

पोटहिस्सा मोजणी
हद्द कायम मोजणी
गुठेवारी व संयुक्त मालकी मोजणी
बिनशेती जमीन मोजणी
नगर वसाहत मोजणी
प्रॉपर्टी हक्क व दावे मोजणी

या सर्व मोजण्या आता नव्या नियमांनुसार ठरावीक कालावधीत पूर्ण केल्या जातील.

शेतकरी आणि जमीनमालकांसाठी फायदे

विलंब न होता काम पूर्ण
वाद टळतील व कागदपत्रे अचूक मिळतील
शेतीविकास व बँक व्यवहार सोपे होतील
गुंतवणूकदारांसाठी पारदर्शक जमीन नोंदी
प्रॉपर्टी कार्ड तयार करणे सुलभ

तंत्रज्ञानाचा वापर

नव्या योजनेअंतर्गत डिजिटल सर्व्हे उपकरणे, GPS मॅपिंग आणि ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर केला जाणार आहे. त्यामुळे जमीन (Jameen Mozani) मोजणीतील अचूकता वाढेल आणि चुकीच्या मोजणीमुळे निर्माण होणारे विवाद कमी होतील.

शासनाचे उद्दिष्ट

महसूल विभागाचे मंत्री चंद्रशेखर बावनकुळे यांनी सांगितले की, “राज्यातील प्रत्येक जमीन (Jameen Mozani) मोजणी पारदर्शक, अचूक आणि ठरावीक वेळेत पूर्ण करण्याचा उद्देश सरकारचा आहे.” मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी या संपूर्ण यंत्रणेचा अभ्यास करून अधिसूचना जारी करण्याचे आदेश दिले आहेत.

ग्रामीण विकासावर परिणाम

जलदगती मोजणीमुळे

शेती प्रकल्पांना परवानग्या मिळणे सोपे होईल
वसाहत व सिंचन योजनेस गती मिळेल
ग्रामीण भागात जमीन व्यवहार पारदर्शक होतील
लोकांचा शासनावर विश्वास वाढेल

नागरिकांनी काय करावे?

स्थानिक तलाठी कार्यालय किंवा महसूल विभागाच्या वेबसाइटवर जाऊन जमीन (Jameen Mozani) मोजणीसाठी अर्ज करावा.
आवश्यक कागदपत्रे (७/१२ उतारा, मालकी प्रमाणपत्र, नकाशा इ.) जोडावीत.
शुल्क भरल्यावर अर्ज क्रमांक प्राप्त होईल.
मोजणी प्रक्रिया ३० दिवसांत पूर्ण होईल आणि अहवाल ऑनलाइन उपलब्ध असेल.

जमीन (Jameen Mozani) मोजणी ही केवळ जमीन मोजण्याची प्रक्रिया नसून ती मालकी हक्क, कायदेशीर व्यवहार आणि शेतीविकास यांचा पाया आहे. महाराष्ट्र सरकारच्या या नव्या निर्णयामुळे हजारो शेतकऱ्यांना दिलासा मिळणार असून मोजणी आता जलद, पारदर्शक आणि अचूक पद्धतीने होणार आहे.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

1. जमीन मोजणी किती दिवसांत पूर्ण होईल?
→ आता सर्व प्रकारच्या जमीन मोजण्या ३० दिवसांच्या आत पूर्ण होतील.

2. मोजणीसाठी अर्ज कोठे करायचा?
→ जवळच्या महसूल कार्यालयात किंवा https://mahabhumi.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर ऑनलाइन अर्ज करता येईल.

3. मोजणी शुल्क किती आहे?
→ जमिनीच्या प्रकार, क्षेत्रफळ व मोजणीच्या प्रकारानुसार शुल्क ठरते. अधिक माहिती स्थानिक तहसील कार्यालयातून मिळेल.

4. चुकीची मोजणी झाल्यास काय करावे?
→ महसूल अधिकाऱ्यांकडे लेखी तक्रार देऊन पुनर्मोजणीची मागणी करता येते.

5. मोजणी झाल्यानंतर अहवाल कसा मिळेल?
→ प्रमाणित अहवाल ऑनलाइन डाउनलोड करता येईल तसेच संबंधित कार्यालयातून प्रमाणित प्रतही मिळेल.

या लेखात, आम्ही जमीन मोजणी (Jameen Mozani) : आता केवळ ३० दिवसांत जलद व पारदर्शक प्रक्रिया विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

पुढील लेख देखील वाचा!