राणी दुर्गावती योजनेतून या महिलांना मिळणार ₹7.5 लाखांपर्यंत मदत! संपूर्ण माहिती येथे वाचा!

August 7, 2025 MSDhulap Team 5 min read

भारतीय समाजात महिलांचे स्थान सन्माननीय असूनही, आजही काही समाजघटक विशेषतः आदिवासी महिला शिक्षण, आरोग्य, अर्थव्यवस्था आणि प्रशासन अशा अनेक क्षेत्रांत मागे पडल्या आहेत. महाराष्ट्र सरकारने या सामाजिक विषमतेवर मात करत “राणी दुर्गावती आदिवासी महिला सक्षमीकरण योजना (Rani Durgavati Yojana)” सुरू करून एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे.

Table of Contents

राणी दुर्गावती योजना – Rani Durgavati Yojana:

राणी दुर्गावती या भारतातील शूर, बुद्धिमान आणि देशभक्त राणी होत्या. त्यांनी न्याय, सुरक्षा आणि स्त्रीसन्मानाचे उत्तम उदाहरण उभे केले. म्हणूनच महाराष्ट्र शासनाने आदिवासी महिलांच्या सशक्तीकरणासाठी त्यांच्याच नावाने योजना सुरू केली आहे.

योजनेचा उद्देश

“राणी दुर्गावती आदिवासी महिला सक्षमीकरण योजना (Rani Durgavati Yojana)” ही योजना महाराष्ट्रातील आदिवासी महिलांना सर्वांगीण सक्षम करण्यासाठी आखली गेली आहे. या योजनेमधून खालील मुख्य उद्दिष्टांवर भर दिला जातो:

शिक्षण आणि कौशल्यविकास
आरोग्य व पोषण
आर्थिक स्वावलंबन
शासकीय योजनांचा लाभ
सामूहिक बचतगटांचे बळकटीकरण

या योजनेत कोण लाभ घेऊ शकते?

या योजनेचा लाभ अनुसूचित जमातीतील पात्र महिलांना दिला जातो. लाभ घेताना स्वतः अर्ज करणे आवश्यक आहे, आणि अर्जदार स्त्री असावी, ही प्राथमिक अट आहे.

योजनेतील मुख्य वैशिष्ट्ये

1. शंभर टक्के आर्थिक सहाय्य

या योजनेअंतर्गत लाभार्थींना इतर योजनांप्रमाणे आर्थिक सहभाग (beneficiary contribution) भरावा लागत नाही. आदिवासी महिलांना 100% अनुदान स्वरूपात मदत दिली जाते.

व्यक्तिगत योजनांसाठी ₹50,000 पर्यंत
सामूहिक योजनांसाठी ₹7,50,000 पर्यंत

2. इतर योजनांसोबत एकत्रित लाभ

राणी दुर्गावती (Rani Durgavati Yojana) योजना इतर विभागांद्वारे (महिला व बालकल्याण, कृषी, पशुसंवर्धन, मत्स्यव्यवसाय इत्यादी) राबविल्या जाणाऱ्या योजनांमध्ये लाभ घेण्यासाठी पूरक आर्थिक सहाय्य देते. उदा:

रुग्णालय रिक्षा (गुलाबी सुरक्षा योजना)
शेळी/मेंढी वाटप योजना
दुग्ध व्यवसायासाठी जनावरे
एकात्मिक कुक्कुट विकास योजना
कृषी सिंचन उपकरणं व सौरपंप
मासेमारी साधने खरेदी

3. बचत गटांसाठी मदत

स्वयं-सहाय्यता महिला बचत गट तयार करून त्यांना ₹7,50,000 पर्यंत अनुदान दिले जाईल.
यामधून महिलांनी एकत्र येऊन व्यवसाय सुरू करणे शक्य होईल.

योजनेच्या अंतर्गत लाभ मिळवू शकणारे व्यवसाय

वैयक्तिक व्यवसाय:

शिवणकाम यंत्र
भाजीपाला विक्री गाडी
ब्युटी पार्लर
पत्रावळी बनवणारी यंत्रणा

सामूहिक व्यवसाय:

मसाला कांडप यंत्र
आटा चक्की
दुग्ध संकलन केंद्र
शुद्ध पेयजल विक्री केंद्र
बेकरी उत्पादन युनिट
नाष्टा केंद्र

योजनेची अंमलबजावणी

योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी राज्य व जिल्हा स्तरावर समित्या स्थापन करण्यात आल्या आहेत. त्यात महिला अधिकारी, आदिवासी विकास प्रकल्प अधिकारी, योजना तज्ञ यांचा समावेश आहे.

अंमलबजावणीची मुख्य सूत्रे:

सर्व आदिवासी महिलांना शासकीय योजनांची माहिती पोहोचवणे
त्यांच्या गरजांनुसार लाभ मिळवून देणे
योग्य मार्गदर्शन आणि प्रशिक्षण देणे
अर्ज प्रक्रियेत मदत करणे

विशेष बाबी

दिव्यांग, विधवा, परित्यक्ता आणि एकल महिलांना योजनेत प्राधान्य.
स्थानिक गरजेनुसार नवीन योजना लागू करता येतात.
डिजिटल साक्षरता, स्वयंरोजगार प्रशिक्षण, बाजार उपलब्धता यांवर भर.

कसे अर्ज कराल?

आदिवासी विकास प्रकल्प कार्यालयात संपर्क करा
आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करा
प्रशिक्षण घ्या व योजना निवडा
अनुदान मिळवून व्यवसाय सुरू करा

राणी दुर्गावती आदिवासी महिला सक्षमीकरण योजना (Rani Durgavati Yojana) ही केवळ आर्थिक मदतीची योजना नाही, तर ती एक सामाजिक चळवळ आहे जी आदिवासी महिलांना शिक्षण, आरोग्य, आत्मनिर्भरता आणि सामाजिक प्रतिष्ठा मिळवून देते. राणी दुर्गावती (Rani Durgavati Yojana) योजना राज्य सरकारच्या महिला सक्षमीकरण धोरणाला चालना देते आणि ‘सबका साथ, सबका विकास’ या ध्येयात भर घालते.

शासन निर्णय: राज्यातील आदिवासी महिलांसाठी राणी दुर्गावती आदिवासी महिला सक्षमीकरण योजना बाबत शासन निर्णय पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा.

या लेखात, आम्ही राणी दुर्गावती योजना – (Rani Durgavati Yojana) विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा!