कृषी अवजार बँक अनुदान योजना 2025 : 60% अनुदान! ट्रॅक्टर–ड्रोन–हार्वेस्टर घेण्याची सुवर्णसंधी!

November 24, 2025 MSDhulap Team 7 min read

महाराष्ट्र सरकारच्या नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प (NDKSP-Phase 2) अंतर्गत “कृषी अवजार बँक अनुदान योजना (Krushi Avjar Bank Anudan Yojana)” राबवली जाते. या योजनेंतर्गत गावातील नोंदणीकृत महिला बचत गटांच्या माध्यमातून शेतीसाठी लागणारे अवजारे रेंटल (भाडे) तत्त्वावर उपलब्ध करून दिले जातात.

कृषी अवजार बँक अनुदान (Krushi Avjar Bank Anudan Yojana) योजनेंतर्गत ट्रॅक्टर, पॉवर टिलर, कापणी यंत्रे, बी पेरणी अवजारे, रोटाव्हेटर, पावर वीडर, ड्रोन अशा १००+ कृषी मशीनरीवर ६०% पर्यंत अनुदान दिले जाते.

Table of Contents

कृषी अवजार बँक अनुदान योजना – Krushi Avjar Bank Anudan Yojana:

आज बहुतेक छोटे–मध्यम शेतकरी महागडी शेती अवजारे खरेदी करू शकत नाहीत. मजुरी टंचाई, वाढलेला खर्च, कमी वेळात जास्त उत्पादनाची गरज – यामुळे आधुनिक यंत्रांची गरज वाढत आहे. त्यामुळे सरकारने कृषी अवजार बँक (Krushi Avjar Bank Anudan Yojana) ही सुविधा गावागावात सुरू करण्याचा निर्णय घेतला.

यातून शेतकऱ्यांना:

भाड्याने अवजारे स्वस्तात उपलब्ध
काम जलद व अचूक
उत्पादनात वाढ
वेळ व मजुरी वाचते

⭐ योजनेचे उद्दिष्ट (Objectives)

पेरणीपासून काढणीपर्यंत आधुनिक यंत्रे भाड्याने उपलब्ध करून देणे
छोटे व अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना यांत्रिकीकरणाची सुविधा देणे
शेती उत्पादकता वाढवणे
महिलांच्या बचत गटांना रोजगारनिर्मिती
हवामानपूरक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवणे

⭐ योजनेअंतर्गत कोण पात्र आहे?

कृषी अवजार बँक (Krushi Avjar Bank Anudan Yojana) स्थापनेसाठी खालील पात्रता आवश्यक:

फक्त नोंदणीकृत महिला बचत गट (SHG) पात्र
गटामध्ये वेगवेगळ्या कुटुंबातील किमान 10 महिला सदस्य
ज्या गटाने पूर्वी कधी अवजार बँक घेतली नाही
गटाकडे 10 हेक्टर/दिवस सेवा देण्याची क्षमता
सर्व सदस्यांचे बँक खाते सक्रिय
SHG ची FPO-DBT पोर्टलवर नोंदणी आवश्यक

⭐ अनुदान किती मिळते?

✓ एकूण प्रकल्पाच्या 60% पर्यंत अनुदान
✓ कमाल अनुदान मर्यादा – ₹24 लाख

उदाहरण:

प्रकल्प खर्च	अनुदान (60%)	बचत गटाचा वाटा
₹20 लाख	₹12 लाख	₹8 लाख (स्वनिधि)
₹40 लाख	₹24 लाख (कमाल)	₹16 लाख + बँक कर्ज

20 लाखांपेक्षा जास्त प्रकल्पासाठी बँक कर्ज अनिवार्य.

⭐ कोणकोणती अवजारे अनुदानात येतात? (SMAM-2025 अनुसार)

100+ आधुनिक कृषी अवजारे उपलब्ध – काही महत्वाची उदाहरणे:

🌾 ट्रॅक्टर (20–50 HP)

2WD, 4WD मॉडेल
कमाल अनुदान – ₹7.80 लाख

🌾 पॉवर टिलर

11 HP पर्यंत
अनुदान – ₹1.44 लाख

🌾 कंबाईन हार्वेस्टर

Self-propelled
Tractor-operated
अनुदान – ₹11.52 ते ₹15 लाख

🌾 कापणी यंत्रे / रीपर-बाइंडर

अनुदान – ₹3.30 लाखपर्यंत

🌾 कासावा प्लांटर, मल्टी-क्रॉप प्लांटर, ड्रिप-लेटरल मशीन

🌾 Sprayers / Kisan Drone

अनुदान – ₹6 लाख

🌾 रोटाव्हेटर, पॉवर हॅरो, MB Plough, लेसर लॅण्ड लेव्हलर, रेज्ड बेड प्लान्टर

🌾 अवजारे ट्रेलर / टिलर / पिक काढणी यंत्रे

एकूण 300+ मॉडेल्स योजनेसाठी पात्र (फाईलनुसार अधिक तपशील).

⭐ कृषी अवजार बँक अनुदान योजना: अर्ज प्रक्रिया (Step-by-step)

👉 Step 1: महिला बचत गटाचे पोर्टलवर नोंदणी

FPO-DBT Portal वर लॉगिन
SHG नोंदणी

https://mahadbt.maharashtra.gov.in/farmer/Agrilogin/Agrilogin

👉 Step 2: आवश्यक कागदपत्रे

SHG नोंदणी प्रमाणपत्र
सदस्यांची KYC
बँक पासबुक
DPR (Detailed Project Report)
उपकरणांची निवड
Quotations (Gem/Tender आधारित)

👉 Step 3: Online Lottery (जर एकाच गावातून अनेक अर्ज असतील)

👉 Step 4: यंत्रांची निवड

हवामानानुसार यांत्रिक अवजारे
ड्रोन / कापणी यंत्रे / प्लांटर इ.

👉 Step 5: खरेदी प्रक्रिया

फक्त कॅशलेस पेमेंट
उत्पादकांची नोंदणी agrimachinery.nic.in वर असणे आवश्यक

👉 Step 6: Geo-Tagging + Inspection

अवजारांवर लेसर-कट Unique ID
FARMS App वर Geo-tag

👉 Step 7: अनुदान वितरण

शेतसत्र सुरू झाल्यानंतर
मशीन कार्यान्वित केल्यानंतर

⭐ महत्वाच्या अटी

अवजारे 6 वर्षे विक्री / बदल करता येणार नाहीत
सर्व उपकरणांना RTO नोंदणी (जिथे लागू आहे)
लेसर-कट कोड + मेटल प्लेट लावणे बंधनकारक
अवजारे भाड्याने देण्यासाठी उचित दर सूची बोर्डवर लावणे

⭐ कृषी अवजार बँक सुरू केल्याचे फायदे

✔ ग्रामस्तरावर रोजगार

✔ महिला SHG ला स्थिर उत्पन्न

✔ शेतकऱ्यांना आधुनिक अवजारे कमी खर्चात

✔ पिकांचे उत्पादन 20–30% वाढ

✔ काढणीतील नुकसान कमी

⭐ वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)

(तुमच्या निर्देशानुसार फोकस कीवर्ड समाविष्ट)

1) कृषी अवजार बँक अनुदान योजना कोणासाठी आहे?

ही योजना फक्त नोंदणीकृत महिला बचत गटांसाठी (SHG) आहे.

2) या योजनेत किती अनुदान मिळते?

प्रकल्प खर्चाच्या 60% पर्यंत, कमाल ₹24 लाख.

3) शेतकरी थेट या योजनेचा लाभ घेऊ शकतो का?

नाही. लाभ शेतकऱ्यांना भाड्याने अवजारे मिळण्याच्या स्वरूपात मिळतो.

4) कृषी अवजार बँक कोणकोणते अवजारे घेऊ शकते?

ट्रॅक्टर, हार्वेस्टर, प्लॅन्टर, रोटाव्हेटर, पॉवर वीडर, ड्रोन, स्टबल शॅव्हर इत्यादी 100+ अवजारे.

या लेखात, आम्ही कृषी अवजार बँक अनुदान योजना 2025 (Krushi Avjar Bank Anudan Yojana) बाबत महत्वाच्या सूचना! विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा !