कृषी समृद्धी योजना : शेतकऱ्यांच्या समृद्धीसाठी सरकारची नवी योजना!

June 14, 2025 MSDhulap Team

कृषी हा भारतीय अर्थव्यवस्थेचा कणा आहे. देशातील मोठा हिस्सा ग्रामीण भागात राहत असून त्यांचे उपजीविकेचे मुख्य साधन म्हणजे शेती. मात्र, शेतीतील तांत्रिक प्रगती, भांडवली गुंतवणूक, पायाभूत सुविधा आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा उपयोग अपेक्षित पातळीवर झाला नाही. याच पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्र सरकारने कृषी समृद्धी योजना (Krushi Samruddhi Yojana) सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या योजनेचा उद्देश म्हणजे शेती क्षेत्रात भांडवली गुंतवणूक वाढवणे, आधुनिक पायाभूत सुविधा उभारणे आणि शेतकऱ्यांना नवे आर्थिक संजीवनी देणे.

Table of Contents

कृषी समृद्धी योजना – Krushi Samruddhi Yojana:

कृषी समृद्धी (Krushi Samruddhi Yojana) योजनेचा मुख्य हेतू शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे आणि शेती अधिक उत्पादक व नफा मिळवून देणारी बनवणे हा आहे. बदलत्या हवामानामुळे निर्माण होणाऱ्या आपत्तींना तोंड देणे, पाण्याचा शाश्वत आणि काटेकोर वापर, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा स्वीकार आणि शेती उत्पादनांची मूल्यसाखळी विकसित करणे, हे देखील या योजनेचे महत्त्वाचे भाग आहेत.

मुख्य वैशिष्ट्ये:

1) भांडवली गुंतवणूक वाढवणे: कृषी समृद्धी (Krushi Samruddhi Yojana) योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना विविध पायाभूत सुविधांसाठी भांडवली सहाय्य दिले जाईल. यामध्ये पाणी साठवण टाक्या, सूक्ष्म सिंचन, ठिबक सिंचन, शेडनेट हाऊस, पॉलीहाऊस, मल्चिंग पेपर, क्रॉप कव्हर आणि प्रिसिजन फार्मिंग यांचा समावेश आहे.

2) काढणी नंतर व्यवस्थापन: शेतीतून मिळणाऱ्या उत्पादनांचे साठवण व प्रक्रिया व्यवस्थापनावर विशेष भर दिला जाईल. त्यासाठी गोदाम, कोल्ड स्टोरेज, पॅक हाऊस यासाठी अनुदान दिले जाईल.

3) मूल्य साखळी विकास: कृषी उत्पादनांच्या ब्रँडिंग, पॅकिंग व विपणनासाठी सुविधा निर्माण केल्या जातील, जेणेकरून शेतमालाला योग्य किंमत मिळेल.

4) प्रशिक्षण व तांत्रिक सहाय्य: शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी प्रशिक्षण दिले जाईल. त्यात ड्रोन तंत्रज्ञान, IoT-आधारित सिंचन प्रणाली, माती परीक्षण व डिजिटल शेती साधनांचा समावेश असेल.

योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी समितीचे गठन:

कृषी समृद्धी (Krushi Samruddhi Yojana) योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी प्रकल्प संचालक, नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्प यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती गठीत करण्यात आली आहे. समितीची प्रमुख जबाबदारी पुढीलप्रमाणे आहे:

योजनेचा प्रारूप तयार करणे व सकारात्मक परिणामांचे मूल्यमापन करणे.
जिल्हा स्तरावर उद्दिष्टे ठरवणे.
योजनेतील घटकांसाठी निधीचा आराखडा तयार करणे.
शेतकऱ्यांना प्रशिक्षणाचा आराखडा तयार करणे.
आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या वापरासाठी आवश्यक तांत्रिक बाबी निश्चित करणे.

योजनेचा अंमल कसा होणार?

कृषी समृद्धी (Krushi Samruddhi Yojana) योजना थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) तत्त्वावर चालवली जाणार आहे. म्हणजेच अनुदानाची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा होईल. यामुळे पारदर्शकता राहील आणि भ्रष्टाचार टाळता येईल. तसेच केंद्र शासनाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार ही योजना राबवली जाणार आहे.

शेतकऱ्यांना होणारे फायदे:

पायाभूत सुविधांमुळे उत्पादनक्षमता वाढेल.
नवे बाजारपेठ निर्माण होतील.
शाश्वत सिंचनामुळे जलसंपत्तीचा योग्य वापर होईल.
उत्पादन खर्च कमी होऊन नफा वाढेल.
काढणीनंतर व्यवस्थापनामुळे नासाडी कमी होईल.
शेती उत्पादनांना चांगली बाजार किंमत मिळेल.

कृषी समृद्धी (Krushi Samruddhi Yojana) योजनेद्वारे 2025-26 पासून विविध जिल्ह्यांमध्ये ठोस उद्दिष्टे ठेवून अंमलबजावणी केली जाणार आहे. प्रत्येक जिल्ह्यातील स्थानिक गरजेनुसार योजना राबवली जाईल. यामुळे संपूर्ण राज्यभरात समतोल विकास साधला जाईल.

कृषी समृद्धी योजना (Krushi Samruddhi Yojana) ही महाराष्ट्रातील शेती आणि शेतकऱ्यांसाठी एक नवा अध्याय ठरू शकते. कृषी समृद्धी (Krushi Samruddhi Yojana) योजना केवळ भांडवली गुंतवणुकीपुरती मर्यादित नसून ती शेतकऱ्यांच्या संपूर्ण उत्पादन साखळीला स्पर्श करणारी आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, काढणी पश्चात व्यवस्थापन, पायाभूत सुविधा आणि प्रशिक्षणाच्या माध्यमातून महाराष्ट्रातील शेती अधिक समृद्ध, शाश्वत आणि नफा देणारी होईल, अशी अपेक्षा आहे.

कृषी, पशुसंवर्धन, दुग्‍धव्‍यवसाय विकास व मत्‍स्‍यव्‍यवसाय विभाग शासन निर्णय:

कृषि क्षेत्रात भांडवली गुंतवणूक वाढवून, पायाभूत सुविधा निर्मितीबाबतच्या नवीन योजनेच्या अंमलबजावणीबाबतची कार्यपध्दती व मार्गदर्शक सूचना विहित करण्यासाठी समितीचे गठन करण्याबाबत शासन निर्णय पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा.

या लेखात, आम्ही कृषी समृद्धी योजना (Krushi Samruddhi Yojana) विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा !