फक्त 10% भांडवलात सुरू करा स्वतःचा उद्योग – ‘मार्जिन मनी योजना’ची संधी!

August 4, 2025 MSDhulap Team 6 min read

भारतातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना उद्योजकतेकडे वळवण्यासाठी केंद्र व राज्य सरकार अनेक योजना राबवत असतात. त्यामध्ये अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध समाजातील तरुणांसाठी खास आखलेली एक महत्त्वाची योजना म्हणजे “मार्जिन मनी योजना (Margin Money Scheme)”. ही योजना स्टँडअप इंडिया (Stand Up India) योजनेच्या अनुषंगाने राबवली जाते. या योजनेंतर्गत नवउद्योजकांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आर्थिक सहाय्य मिळते, विशेषतः भांडवल उभारणीसाठी ‘मार्जिन मनी’ किंवा भांडवली हिस्सा देण्यात येतो.

Table of Contents

मार्जिन मनी योजना – (Margin Money Scheme):

मार्जिन मनी (Margin Money Scheme) योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध घटकांतील तरुणांना उद्योग उभारणीसाठी प्रेरित करणे, तसेच त्यांना स्टँडअप इंडिया योजनेंतर्गत आवश्यक असणारा भांडवली हिस्सा (margin) राज्य शासनामार्फत उपलब्ध करून देणे.

मार्जिन मनी (Margin Money Scheme) योजना ८ मार्च २०१९ रोजी महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक न्याय विभागाच्या शासन निर्णयाद्वारे लागू करण्यात आली आहे. खाली योजनेची तपशीलवार माहिती दिली आहे:

योजनेत आर्थिक वाटप कसे होते?

स्वरूप	टक्केवारी	व्याख्या
स्वतःचा भांडवली हिस्सा	10%	लाभार्थी स्वतः भरतो
कर्ज रक्कम (बँक/Stand Up India)	75%	बँक/अर्थसंस्था मंजूर करते
मार्जिन मनी (सब्सिडी)	15%	राज्य शासनाकडून दिली जाते

यामध्ये केवळ 10% भांडवल लाभार्थ्याला स्वतः भरावे लागते, उर्वरित निधी बँक व राज्य शासनातून मिळतो.

पात्रता निकष (Eligibility Criteria):

योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:

उमेदवार अनुसूचित जाती किंवा नवबौद्ध समाजातील असावा.
उमेदवार नवउद्योजक असावा – म्हणजे आधी व्यवसाय केलेला नसावा.
वयाची मर्यादा: सामान्यतः 18 वर्षांवरील तरुण.
भारत सरकारच्या Stand Up India योजनेअंतर्गत कर्ज मंजुरी आवश्यक आहे.
किमान 10% स्वहिस्सा लाभार्थीने उभा केलेला असावा.

आवश्यक कागदपत्रे:

जातीचा दाखला (अनुसूचित जाती/नवबौद्ध)
वैध ओळखपत्र – आधार कार्ड/पॅन कार्ड
तीन वर्षांचे आयकर विवरणपत्र (ज्यांनी भरले असल्यास)
बँक खाते तपशील
व्यवसाय आराखडा (Project Report)
उद्योजकतेसंबंधी प्रशिक्षण प्रमाणपत्र (अशासकीय संस्थांकडून घेतले असल्यास फायदेशीर)
बँकेकडून मंजूर कर्ज पत्र
हमीपत्र (जर बँकेने मागितले तर)

अर्ज प्रक्रिया (Application Process):

प्रथम टप्पा: व्यवसाय आराखडा तयार करा.
- व्यवसाय कोणता करायचा आहे, किती गुंतवणूक लागेल, किती लोकांना रोजगार मिळेल इत्यादींचा तपशील तयार करा.
द्वितीय टप्पा: Stand Up India योजनेअंतर्गत बँकेमध्ये कर्जासाठी अर्ज करा.
- बँकेने कर्ज मंजूर केल्यानंतरच मार्जिन मनीचा अर्ज करता येतो.
तृतीय टप्पा: समाजकल्याण कार्यालयाशी संपर्क साधा.
- संबंधित जिल्हा समाजकल्याण सहायक आयुक्त कार्यालयात अर्ज सादर करावा.
चतुर्थ टप्पा: आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करा.
- अर्जासोबत वरील नमूद सर्व कागदपत्रे जोडणे आवश्यक आहे.

लाभ:

व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आवश्यक निधीमध्ये सहकार्य
स्वतःचा हिस्सा फक्त 10% असल्यामुळे आर्थिक भार कमी
15% सबसिडीमुळे परतफेडीचा भार कमी होतो
बेरोजगारी कमी करण्यास मदत
समाजातील वंचित घटकांना उद्योगधंद्यात प्रवेश

महत्वाचे मुद्दे:

योजनेचा लाभ घेण्यासाठी बँकेचे सहकार्य महत्त्वाचे आहे.
प्रस्ताव बँकेकडून मंजूर झाल्याशिवाय शासनाची 15% सबसिडी मिळत नाही.
सबसिडी ही अनुदान स्वरूपात आहे, परतफेड करावी लागत नाही.
हे भांडवल योजनेच्या एकूण प्रकल्प खर्चाच्या मर्यादेपर्यंत दिले जाते.
प्रकल्प खर्चाच्या 25% मर्यादेपर्यंत अनुदानाची मुभा आहे.

योजनेंतर्गत प्राधान्य:

महिला लाभार्थींना प्राधान्य
ग्रामीण व अर्धशहरी भागातील उद्योजकांना प्रोत्साहन
MSME (सूक्ष्म, लघु व मध्यम उद्योग) मध्ये गुंतवणुकीसाठी विशेष प्रोत्साहन

संपर्क माहिती: आपल्या जिल्ह्यातील समाज कल्याण कार्यालयात संपर्क साधावा.

सहायक आयुक्त, समाज कल्याण विभाग
अधिकृत वेबसाईट: sjsa.maharashtra.gov.in

“मार्जिन मनी योजना (Margin Money Scheme)” ही केवळ आर्थिक सहाय्य पुरवणारी योजना नाही, तर ती अनुसूचित जाती व नवबौद्ध समाजातील तरुणांना आत्मनिर्भरता आणि उद्योजकतेकडे घेऊन जाणारा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. बेरोजगार तरुणांनी ही सुवर्णसंधी वापरून आपले भविष्य घडवावे, आणि आत्मनिर्भर भारताच्या दिशेने पावले उचलावीत.

ही योजना सतत अपडेट होत असते. अर्ज करण्याआधी अधिकृत संकेतस्थळावर किंवा स्थानिक समाज कल्याण कार्यालयात माहिती पडताळून घ्यावी.

या लेखात, आम्ही मार्जिन मनी योजना (Margin Money Scheme) विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा !