जिवंत 7/12 मोहीम टप्पा-2 : सातबारा उतारा सुधारणा आणि नोंदींचं संपूर्ण अद्ययावतीकरण !

May 2, 2025 MSDhulap Team

महाराष्ट्र शासनाने “जिवंत सातबारा (Jivant Satbara)” संकल्पनेला मूर्त स्वरूप देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. जिवंत सातबारा (Jivant Satbara) उपक्रमाच्या दुसऱ्या टप्प्यांतर्गत, 7/12 उताऱ्यावरील जुन्या, अप्रामाणिक व कालबाह्य नोंदींना हटवून अद्ययावत माहितीची नोंद घेण्याचा निर्धार करण्यात आला आहे. महसूल व वन विभागाच्या ३० एप्रिल २०२५ रोजीच्या आदेशानुसार जिवंत सातबारा (Jivant Satbara) मोहीम अधिक व्यापक स्वरूपात अंमलात आणली जाणार आहे.

Table of Contents

‘जिवंत सातबारा’ म्हणजे काय? Jivant Satbara:

‘जिवंत सातबारा (Jivant Satbara)’ ही एक संकल्पना असून, ती जमीन धारकाची वास्तविक मालकी, त्याचे हक्क, बोजा, शेतीची स्थिती यांचा परिपूर्ण आणि अचूक दस्तऐवज म्हणून 7/12 (Jivant Satbara) उतारा सुलभपणे आणि अडथळेविना उपलब्ध करून देण्याचा उद्देश बाळगते. या मोहिमेमुळे शेतकऱ्यांना त्यांची जमीन, हक्क, कर्ज, वारस आणि शेतीसंबंधी इतर महत्वाच्या बाबींमध्ये स्पष्टता मिळणार आहे.

जिवंत सातबारा टप्पा 2 चे उद्दिष्ट:

जिवंत सातबारा (Jivant Satbara) टप्प्यांतर्गत मुख्यतः खालील गोष्टींवर भर देण्यात येणार आहे:

अपात्र शेरा कमी करणे – अल्पवयीन वारसांच्या नावावर असलेले अपूर्ण किंवा चुकीचे शेरा हटवून १८ वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर त्यांची नोंद अचूकपणे केली जाणार.
एकूण नोंदींचा फेरविचार – “एत्र कुटुंब व्यवस्थापक” अशी अप्रामाणिक नोंद असलेल्या शेतजमिनीच्या 7/12 (Jivant Satbara) उताऱ्यात योग्यतेनुसार फेरबदल होणार.
तगाई व बँडिंग बोजा हटवणे – शासनाने पूर्वी घेतलेल्या शेती सुधारणा कर्जांची परतफेड किंवा माफी झाल्यावरही 7/12 (Jivant Satbara) उताऱ्यावर असलेली नोंद हटवण्यात येणार.
नजर घराणे व सावकारी बोजा – जुन्या सावकारी प्रथा आणि गहाण व्यवहारांच्या नोंदी, ज्यांचा आज अस्तित्व नाही, त्या काढून टाकण्यावर भर.
भूसंपादन व उपयोगात बदल – शेतजमिनीचा वापर जर बिगरशेतीसाठी झाला असेल, तर त्या नोंदी अद्ययावत करण्यात येतील.
पोट खराब जमिनीचे रूपांतरण – पूर्वी लागवडीस अयोग्य मानल्या गेलेल्या जमिनी आज लागवडीस योग्य असल्यास, त्या नोंदी सुधारल्या जातील.
सत्ता प्रकार वगैरेचे पुनर्पडताळणी – जमिनीवरील हक्कांशी संबंधित “इनाम”, “देवस्थान” अशा प्रकारांच्या नोंदींची प्रामाणिक व सुस्पष्ट पडताळणी.
भोगवटादार वर्गवारी – भोगवटादार वर्ग १ व २ अशी स्पष्टपणे वर्गवारी करून वेगळे उतारे तयार करण्यात येणार.
सार्वजनिक मालमत्ता नोंदी – स्मशानभूमी, रस्ते, सार्वजनिक वापराच्या जमिनींची नोंद अधिकृत अप्पलब्ध करून ती सार्वजनिक नकाशांमध्ये समाविष्ट केली जाणार.
महिला वारस नोंदींचा समावेश – महिला वारसांना त्यांच्या अधिकारांची संपूर्ण नोंद मिळण्यासाठी आवश्यक त्या सुधारणा.

या मोहिमेचे परिणाम:

या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांच्या जमिनीशी संबंधित सर्व व्यवहार अधिक पारदर्शक व सुलभ होतील. खरेदी-विक्री व्यवहारात अडथळे कमी होतील, कर्ज मिळवणे सुलभ होईल आणि जमिनीच्या मालकी हक्कांबाबत न्याय्य निर्णय होण्यास मदत होईल.

शासनाच्या या प्रयत्नामुळे महसूल खात्याची कार्यक्षमता वाढेल आणि जमीन नोंदणी प्रणाली अधिक विश्वासार्ह बनेल. ‘जिवंत सातबारा (Jivant Satbara)’ ही केवळ एक कागदपत्र न राहता, ती जमिनीच्या हक्कांची डिजिटल साक्ष बनून उभा राहणार आहे.

नागरिकांचा सहभाग:

शासनाने नागरीकांनाही आवाहन केले आहे की, त्यांनी आपले जुने उतारे, कागदपत्रे आणि आधार पुरावे वेळेत महसूल अधिकाऱ्यांकडे सादर करून या मोहिमेत सक्रिय सहभाग घ्यावा. त्यांचा सहभाग या मोहिमेच्या यशस्वितेसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे.

महसूल व वन विभाग शासन निर्णय: जिवंत 7/12 मोहीम-टप्पा-2, 7/12 उतारा अद्दयावत करण्याबाबत शासन निर्णय पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा.

या लेखात, आम्ही जिवंत 7/12 मोहीम टप्पा-2 (Jivant Satbara) : सातबारा उतारा सुधारणा आणि नोंदींचं संपूर्ण अद्ययावतीकरण ! विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा!