दहावी नंतर करिअर पर्याय : टेक्निकल आणि औद्योगिक क्षेत्रातील संधी!

दहावी परीक्षा ही विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक आयुष्यातील एक महत्त्वाची पायरी आहे. यानंतर पुढील वाटचालीसाठी अनेक पर्याय खुले होतात. जे विद्यार्थी अकादमिक अभ्यासाऐवजी काहीतरी व्यावसायिक व तांत्रिक शिक्षण घेऊन थेट नोकरीस पात्र होण्याचा विचार करत आहेत, त्यांच्यासाठी दहावी नंतर करिअर (Career Options After 10th) पर्याय खूप महत्त्वाचे ठरतात. विशेषतः Technical आणि Industrial क्षेत्रात रोजगाराच्या भरपूर संधी आहेत आणि या क्षेत्रात कौशल्याधारित अभ्यासक्रम करून विद्यार्थ्यांना कमी वेळात नोकरी किंवा व्यवसाय सुरु करण्याची संधी मिळते.

दहावी नंतर करिअर पर्याय : टेक्निकल आणि औद्योगिक क्षेत्रातील संधी! Career Options After 10th – Technical / Industrial:

खाली काही महत्वाचे दहावी नंतर (Career Options After 10th) करिअर पर्याय आपण पाहणार आहोत, जे Technical आणि Industrial क्षेत्राशी संबंधित आहेत:

1. आयटीआय कोर्सेस (ITI – Industrial Training Institute):

ITI हे व्यावसायिक शिक्षण देणारे एक महत्त्वाचे साधन आहे. हे अभ्यासक्रम १ ते २ वर्षांचे असतात आणि यामध्ये खालील ट्रेड्समध्ये प्रशिक्षण मिळते:

• इलेक्ट्रिशियन (आयटीआय) – Electrician (ITI):

हा कोर्स इलेक्ट्रिक वायरिंग, उपकरणांची दुरुस्ती, मेंटेनन्स यासंबंधी आहे. घरगुती आणि औद्योगिक इलेक्ट्रिकल कामांसाठी उच्च मागणी असते.

• पात्रता: १० वी उत्तीर्ण
• कालावधी: २ वर्षे
• फी: ₹५,००० – ₹२०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: बांधकाम, कारखाने, सरकार, स्वयंरोजगार या क्षेत्रातील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

• फिटर (आयटीआय) – Fitter (ITI):

फिटर ट्रेडमध्ये यांत्रिक उपकरणांची जुळवणी, फिटिंग, मेंटेनन्स शिकवले जाते. फॅक्टरी, वर्कशॉपमध्ये यांना मोठ्या प्रमाणात मागणी असते.

• पात्रता: १० वी उत्तीर्ण
• कालावधी: १ वर्ष
• फी: ₹५,००० – ₹१५,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: फॅब्रिकेशन, बांधकाम, शिपयार्डमधील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

• वेल्डर (आयटीआय) – Welder (ITI):

वेल्डिंग म्हणजे धातूंची जोडणी. हे तंत्रज्ञान बांधकाम, वाहननिर्मिती, जहाजबांधणी अशा विविध उद्योगांमध्ये वापरले जाते.

• कालावधी: १ वर्ष
• फी: ₹५,००० – ₹१५,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: बांधकाम, देखभाल, स्वयंरोजगार या क्षेत्रातील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

• प्लंबर (आयटीआय) – Plumber (ITI):

प्लंबिंग काम हे इमारतींच्या पाण्याच्या व मलनिःसारण प्रणालीशी संबंधित असते. प्लंबिंग हे कायमस्वरूपी उत्पन्न मिळवण्याचं एक स्थिर साधन आहे.

• कालावधी: १ वर्ष
• फी: ₹५,००० – ₹१५,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: बांधकाम, देखभाल, स्वयंरोजगार या क्षेत्रातील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

• मेकॅनिक (मोटार वाहन / डिझेल) – Mechanic (Motor Vehicle / Diesel):

या कोर्समध्ये वाहनांची देखभाल, रिपेअरिंग आणि मेंटेनन्स शिकवलं जातं. गॅरेज, वर्कशॉप्स किंवा स्वत:चा व्यवसाय सुरु करण्यास मदत होते.

• कालावधी: २ वर्षे
• फी: ₹५,००० – ₹२०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: कार्यशाळा, वाहतूक कंपन्या, स्वयंरोजगारात नोकरी.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

• कॉम्प्युटर ऑपरेटर आणि प्रोग्रामिंग असिस्टंट – COPA (Computer Operator and Programming Assistant):

हा कोर्स संगणकाच्या मूलभूत गोष्टी शिकवतो. MS Office, इंटरनेट वापर, बेसिक प्रोग्रामिंग याचा अभ्यास होतो. ऑफिस वर्क, डेटा एन्ट्री सारख्या नोकऱ्यांसाठी उपयुक्त.

• कालावधी: १ वर्षे
• फी: ₹७,००० – ₹२०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: ऑफिसमधील नोकऱ्या, डेटा एन्ट्री, आयटी सपोर्ट.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

• रेफ्रिजरेशन आणि एसी मेकॅनिक – Refrigeration & AC Mechanic:

या ट्रेडमध्ये एसी, फ्रीज यांचं इंस्टॉलेशन, मेंटेनन्स आणि रिपेअरिंग शिकवलं जातं. मोठ्या हॉटेल्स, ऑफिसेस, मॉल्समध्ये या तज्ज्ञांची आवश्यकता असते.

• कालावधी: २ वर्षे
• फी: ₹७,००० – ₹२०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: सेवा केंद्रे, हॉटेल्स, रुग्णालये यामधील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://www.dvet.gov.in/mr/

2. पॉलीटेक्निक डिप्लोमा कोर्सेस – Polytechnic Diploma Courses:

पॉलीटेक्निक ही दहावीनंतर ३ वर्षांची डिप्लोमा पदवी असून ही टेक्निकल शिक्षणाची पायरी आहे. काही महत्त्वाचे ब्रांच खालीलप्रमाणे:

• मेकॅनिकल इंजिनिअरिंग (पॉलिटेक्निक) – Mechanical Engineering (Polytechnic):

यामध्ये यंत्रसामग्रींची रचना, उत्पादन व देखभाल शिकवलं जातं. ऑटोमोबाइल, प्रॉडक्शन, थर्मल आणि मॅन्युफॅक्चरिंग क्षेत्रात संधी मिळतात.

• कालावधी: ३ वर्षे
• फी: ₹१५,००० – ₹६०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: उत्पादन, डिझाइन, सरकार, पुढील अभ्यास या क्षेत्रातील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://msbte.ac.in/

• सिव्हिल इंजिनिअरिंग (पॉलिटेक्निक) – Civil Engineering (Polytechnic):

इमारती, रस्ते, पूल अशा बांधकामाशी संबंधित अभ्यासक्रम आहे. सरकारी तसेच खासगी क्षेत्रात नोकरीच्या उत्तम संधी असतात.

• कालावधी: ३ वर्षे
• फी: ₹१५,००० – ₹६०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: बांधकाम, सरकारी नोकरी, पुढील अभ्यास.
• अधिकृत वेबसाईट: https://msbte.ac.in/

• संगणक अभियांत्रिकी / माहिती तंत्रज्ञान – Computer Engineering / Information Technology:

हा कोर्स सॉफ्टवेअर, प्रोग्रामिंग, नेटवर्किंग आणि हार्डवेअर यावर आधारित आहे. IT क्षेत्रात करिअर करायचं असेल तर उत्तम पर्याय.

• कालावधी: ३ वर्षे
• फी: ₹१५,००० – ₹६०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: आयटी, सॉफ्टवेअर, पुढील अभ्यासातील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://msbte.ac.in/

• इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी (पॉलिटेक्निक) – Electrical Engineering (Polytechnic):

या कोर्समध्ये विद्युत उपकरणे, पारेषण प्रणाली, इलेक्ट्रिक सर्किट्स यावर सखोल ज्ञान दिलं जातं. MSEB, इलेक्ट्रिकल कंपन्या, प्रकल्पांमध्ये संधी.

• कालावधी: ३ वर्षे
• फी: ₹१५,००० – ₹६०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: वीज, उपयुक्तता क्षेत्रातील नोकऱ्या, पुढील अभ्यास.
• अधिकृत वेबसाईट: https://msbte.ac.in/

• इलेक्ट्रॉनिक्स आणि दूरसंचार – Electronics & Telecommunication:

यामध्ये इलेक्ट्रॉनिक डिव्हायसेस, संप्रेषण प्रणाली, मोबाईल नेटवर्क यांचं शिक्षण दिलं जातं. मोबाईल कंपन्या, ब्रॉडकास्टिंग, R&D मध्ये करिअर संधी आहेत.

• कालावधी: ३ वर्षे
• फी: ₹१५,००० – ₹६०,०००/वर्ष
• करिअरच्या संधी: टेलिकॉम, इलेक्ट्रॉनिक्स, पुढील अभ्यासातील नोकऱ्या.
• अधिकृत वेबसाईट: https://msbte.ac.in/

भविष्यातील संधी:

दहावी नंतर (Career Options After 10th) या पैकी एक कोर्सेस पूर्ण केल्यानंतर केवळ नोकरी नाही तर स्वतःचा व्यवसाय सुरु करण्याचीही संधी असते. उदारहरणार्थ, इलेक्ट्रिशियन, प्लंबर, वेल्डर, मेकॅनिक हे कोर्सेस करून स्वतःचं वर्कशॉप किंवा सर्व्हिस सेंटर सुरु करता येतं. त्याचप्रमाणे पॉलीटेक्निक कोर्स पूर्ण करून BE/B.Tech मध्ये सुद्धा प्रवेश घेता येतो, जे उच्च शिक्षणासाठी मार्ग खुला करतो.

या लेखात, आम्ही दहावी नंतर करिअर पर्याय (Career Options After 10th) : टेक्निकल आणि औद्योगिक क्षेत्रातील संधी! विषयीची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मला आशा आहे की तुम्हाला हा लेख आवडला असेल. तुम्हाला हा लेख आवडला तर नक्की शेअर करा. तुम्हाला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया टिप्पणी द्या.

खालील लेख देखील वाचा!

1. अकरावी ऑनलाईन प्रवेश प्रक्रिया सुरु २०२५-२६
2. आय.टी.आय प्रवेश प्रक्रिया २०२५
3. MahaDBT Scholarship : महाडीबिटी शिष्यवृत्ती / फ्रीशीप योजनांकरिता ऑनलाईन अर्ज सुरु !
4. पंडित दीनदयाळ उपाध्याय शिष्यवृत्ती योजना
5. दीनदयाल स्पर्श योजना : भारतीय डाक विभागा मार्फत विद्यार्थ्यांना मिळणार ६ हजार रूपये प्रती वर्षी !
6. भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्वाधार योजना सुधारित !
7. परदेश शिष्यवृत्तीच्या निकषांमध्ये बदल; शासन निर्णय जारी !
8. सयाजीराव गायकवाड सारथी गुणवंत विद्यार्थ्यांना परदेश शिक्षण शिष्यवृत्ती योजना सुरु करणेबाबत शासन निर्णय
9. महावितरण कंपनीतील कर्मचाऱ्यांच्या पाल्यांसाठी शिष्यवृत्ती
10. महात्मा जोतीराव फुले गुणवंत विद्यार्थी शिष्यवृत्ती योजना
11. लेडी मेहेरबाई डी टाटा एज्युकेशन ट्रस्ट शिष्यवृत्ती
12. एकलव्य आर्थिक सहाय्य योजना – Eklavya Scholarship
13. शासकीय दाखल्यांसाठी लागणारे कागदपत्रे !
14. अपार आयडी ‘एक राष्ट्र, एक ओळखपत्र’ प्रत्येक विद्यार्थ्याला बनवावे लागणार !
15. कृषी सेवा मुख्य परीक्षेच्या पूर्व तयारीसाठी अर्थसहाय्याची सुवर्णसंधी!
16. ARTI : मातंग समाजासाठी अण्णा भाऊ साठे संशोधन व प्रशिक्षण संस्था (आर्टी) ची स्थापना; शासन निर्णय!
17. ‘आर्टी’च्या प्रशिक्षणासाठी ऑनलाईन नोंदणी सुरु !
18. संगणक टंकलेखन व लघुलेखन प्रशिक्षण योजना : टायपिंग कोर्स केलेल्यांना ६,५०० रुपये अर्थसहाय्य मिळणार !

वरील लेख आपल्या सर्व मित्रांना शेअर करा. आपल्याला या लेखाबद्दल काही प्रश्न असल्यास, कृपया कमेंट करा.

आमच्या सोशल मीडिया व्हॉट्सअ‍ॅप, फेसबुक आणि टेलिग्राम ग्रुप मध्ये सामील होण्यासाठी येथे क्लिक करा !!